วัตถุมงคล : จากพุทธคุณสู่พุทธพาณิชย์ในสังคมไทย
Keywords:
วัตถุมงคล, พุทธคุณ, พุทธพาณิชย์Abstract
บทคัดย่อ
การสร้างพระเครื่องและวัตถุมงคลทางพระพุทธศาสนา เป็นการแสดงออกถึงความเคารพและยอมรับนับถือในคุณของพระรัตนตรัย ที่เป็นเสมือนสัญลักษณ์ทางศาสนา อันเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของพุทธศาสนิกชนมาตั้งแต่สมัยอดีต ปัจจุบันท่ามกลางความเจริญของเทคโนโลยีและความเปลี่ยนแปลงทำให้ความเชื่อเรื่องวัตถุมงคลมีการเปลี่ยนไป ที่มิได้เน้นถึงการศรัทธาในคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างเดียว แต่กลับให้ความสำคัญกับมูลค่าของวัตถุมงคลที่สร้างขึ้น จึงเกิดเป็นรูปแบบที่เรียกว่า “พุทธพาณิชย์” ปัจจุบันวัตถุมงคลต่างๆจึงเกิดขึ้นมาอย่างมากมาย ในขณะที่คุณค่าที่แท้จริงที่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ ให้ตั้งมั่นอยู่ในศีลธรรมกลับลดลง วัตถุมงคลที่สร้างขึ้นกลับมีเป้าหมายในด้านการสร้างมูลค่าทางการตลาด บทความฉบับนี้จึงสะท้อนให้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงของวัตถุมงคลทางพระพุทธศาสนา จากพุทธคุณสู่พุทธพาณิชย์ในสังคมปัจจุบัน ที่จะต้องใช้ศรัทธาควบคู่ไปกับการใช้ปัญญาพิจารณาตามไปด้วยเช่นกัน
Abstract
Creating Buddhist amulets and sacred objects is an expression of respect and acceptance of the Triple Gem, the religious symbol that has been Buddhists’ spiritual anchor since ancient times. Nowadays, the beliefs towards sacred objects have changed due to the advancement of technology and changes. People place importance on the faith in Lord Buddha's virtues and sacred objects, resulting in Buddhist commercialization. Sacred objects continue to rise in economic worth, while their true value, as spiritual anchors, is decreasing. The paper focuses on how Buddhist sacred objects changed from Buddhist values to Buddhist commerce in current society, as well as why people must view them with both faith and wisdom.
References
ชายนำ ภาววิมล. (2537). พุทธพาณิชย : ผลกระทบจากการใช้สื่อสารมวลชนในการโฆษณาประชาสัมพันธเพื่อจำหน่ายพระเครื่องที่มีตอทัศนคติ และความเชื่อของพุทธศาสนิกชนในเรื่องสัญลักษณของศาสนา (วิทยานิพนธ์ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพ ฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธีรโชติ เกิดแก้ว. (2544). การศึกษาเชิงวิเคราะหพุทธคุณในสื่อสิ่งพิมพพระเครื่อง (สารนิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). พระนครศรีอยุธยา : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
บุศรา สว่างศรี. (2549). พุทธพาณิชย : พระเครื่อง (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปะศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพ ฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระครูใบฎีกาทวีศักดิ์ ใต้ศรีโคตร. (2563). พุทธพาณิชย์ในสถาบันพระพุทธศาสนา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์. 7(11), 424-439.
พระครูวิสาลสรนาท (อุดม อติพโล). (2564). ศึกษาคุณค่าและแรงจูงใจต่อความเชื่อวัตถุมงคลของพุทธศาสนิกชน (วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต). พระนครศรีอยุธยา : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระครูสังฆรักษ์มานพ อคฺคมาณโว. (2567). ความเชื่อและความศรัทธาในวัตถุมงคลของคนไทยในปัจจุบัน. วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์. 7(2), 276-284.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2541). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพ ฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2559) พจนานุกรมฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ 34. กรุงเทพ ฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระยาอนุมานราชธน. (2531). ศาสนาเปรียบเทียบ. พิมพ์ครั้ง 2 กรุงเทพมหานคร : ราชบัณฑิตยสถาน.
พระสิริมังคลาจารย์. (2542). มังคลัตถทีปนี แปล. กรุงเทพมหานค : โรงพิมพ์มหามกุฎราชวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 กรุงเทพมหานคร : บริษัท นานมีบุ๊คส์พับลิชเคชั่นส์ จำกัด.
วีรยุทธ เกิดในมงคล. (2560). รูปแบบและวิธีการทางธุรกิจกับพุทธพาณิชย์ในสถาบันพระพุทธศาสนา. วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 24(1), 62-67.
ศิริพร เจนวิทยาอมรเวช และ ดร.พิทักษ์ศิริวงศ์. (2563). พฤติกรรมการเช่าบูชาความเชื่อและความศรัทธาในพระเครื่องและวัตถุมงคลของเภสัชกร (วิทยานิพนธ์ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตแพร่

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.